Als je kind steeds speelgoed afpakt...

Ik krijg heel vaak vragen over het samen spelen tussen broer en zus. Want het eindigt zo vaak in ruzie… Hoe reageer je nu als het ene kind steeds maar iets afpakt van het andere kind? Je hebt al zo vaak uitgelegd dat hij niet iets moet afpakken en dat hij het gewoon moet vragen, maar het lijkt allemaal maar niet te blijven plakken.

Heel frustrerend (en vermoeiend 🤫). Dus tijd om daar eens een blog aan te wijden. Hoe pak je het aan als je kind steeds speelgoed afpakt van zijn broer/zus?

First of all 🙂

Wat belangrijk is en wat we in de frustratie soms vergeten, is dat kinderen nog heel klein zijn en nog een heleboel moeten leren. Ze handelen vanuit emotie, vanuit impulsen en vanuit egocentrisme. Klinkt heel naar, maar jonge kinderen zijn gewoon nog heel egocentrisch, heel ik-gericht. Ze denken alleen aan zichzelf. Betekent niet dat jij opvoedkundige steken hebt laten vallen, dat egocentrische is heel normaal en past volledig bij hun ontwikkeling. Wees gerust, dat draait wel bij als ze ouder worden.

Hoe werkt dat dan bij jonge kinderen?

Ze zien dat speelgoed (waar ze 5 minuten geleden nog helemaal geen interesse in hadden, maar hé, als je zus ermee speelt, dan komt toch dat jaloerse stemmetje naar boven wat zegt: IK WIL OOK!! NU!!) en hun gevoel zegt: ‘Dat moet ik hebben, daar wil ik mee spelen’.

En kinderen zijn nog lekker doeltreffend en doelgericht (kunnen we als ouders nog best wel wat van leren 😉), want wat is de kortste weg naar dat doel? Juist… gaan en opeisen die hap.

Maar dan worden ze teruggefloten. Hetzij door een krijsende broer/zus, hetzij door een opvoeder die ze even op hun plek zet. Je wilt tenslotte dat ze leren om rekening te houden met anderen en geen speelgoed afpakken. Dus zeg je iets in deze trant:

‘Nee! Afblijven, dat speelgoed is niet van jou.’

‘Geef dat eens terug aan je zus, zij was er mee aan het spelen.’

 ‘Op je beurt wachten, jij bent straks!’

‘Je mag het niet afpakken, als je er mee wilt spelen moet je het netjes vragen.’

Gevolg? Een brullend kind, een kind dat roept dat het niet eerlijk is en dat zijn zus altijd voorgetrokken wordt, een kind dat boos wordt op het andere kind of een kind dat het gewoon wéér afpakt, zo gauw jij je omgedraaid hebt.

Waarom eindigt het in een driftbui of een huilbui?

Hoe komt het nou dat onze acties om ons kind iets te leren vaak zo weinig zin hebben. En alleen nog maar meer hysterische buien veroorzaken?

Ik zal het proberen uit te leggen. Als wij, als ouders, iets zien wat in onze ogen niet door de beugel kan, dan gaan gelijk onze opvoedkundige zwaailichten aan. ‘TATU TATU – werk aan de winkel – je moet in actie komen.’ Het is namelijk onze (zelfopgelegde) taak, om onze kinderen op te voeden tot zelfstandige, verantwoordelijke wezens die rekening houden met de mensen om hen heen.

Dus als je kind iets afpakt, dan ben je geneigd om direct in te grijpen en ervoor te zorgen dat je kind dat niet meer doet. Heel logisch… Alleen niet zo doeltreffend.

Want wat gebeurt er op dat moment?

Je kind is ál jaloers op zijn broer/zus, want hij wil dat speelgoed hebben. Op het moment dat jij vervolgens alleen reageert op het afpakken van het speelgoed, reageer je puur op zijn gedrag en niet op de wens achter dat gedrag.

Zijn doel is namelijk helemaal niet vervelend doen of zijn zus pesten (het komt namelijk helemaal niet in hem op, dat dit gedrag vervelend is, hij denkt alleen aan dat speelgoed), zijn doel is om met dat speelgoed te kunnen spelen. Jouw opmerking: ‘Geef dat eens terug, jij was er niet mee aan het spelen’ of ‘Afblijven, dat is niet van jou’ zorgt ervoor dat hij van binnen denkt: ‘Dat is niet eerlijk! Ik wil er ook mee! Waarom mag zij er wel mee en ik niet?’

Niet helemaal redelijk natuurlijk, maar wel hoe het werkt bij kinderen. En op het moment dat jij wilt uitleggen dat hij het netjes moet vragen, heeft het eigenlijk al geen zin meer. Hij is al in een boze bui of een huilbui beland, hij is niet meer voor rede vatbaar en alles wat je zegt is zinloos. Het voelt alsof je tegen een muur praat.

En hij zal toch moeten leren dat hij het speelgoed niet mag afpakken. Het is dan misschien niet zijn doel om vervelend te zijn, toch kan het gedrag niet door de beugel. Hoe pak je dat dan aan?

Hoe pak je het dan wel aan?

Wat heel helpend kan zijn, is dat je het doel van zijn gedrag benoemt. Bijv: ‘Jij vindt dat speelgoed van je zus mooi en je zou daar ook heel graag mee spelen, hè?’

Door dat alleen al te benoemen, zal je merken dat je kind niet doorschiet in een driftbui, want: ‘Ik mag ook nooit iets en mijn zus mag altijd alles’. Maar je zal zien dat hij meer openstaat voor wat je zegt. Hij voelt zich door jouw reactie namelijk niet direct achtergesteld en veroordeeld. Daarmee creëer je een basis dat je kind wél openstaat voor wat je zegt en dat scheelt echt al een hele hoop.

Vervolgens is het belangrijk dat je je kind leert hoe hij het dan anders kan aanpakken. Veel kinderen hebben het nodig dat je hen letterlijk voorzegt wat ze kunnen zeggen.

‘Niet afpakken’ of ‘Je moet het netjes vragen’ is voor veel kinderen nog veel te abstract. Want HOE dan? Kinderen hebben echt behoefte aan een voorbeeld van jou.

Dus zeg bijvoorbeeld dit: ‘Als jij ook graag met dat speelgoed wilt spelen, moet je het netjes vragen. Zeg maar: ‘Mag ik met jou meespelen? Of ‘Mag ik er straks mee als jij klaar bent?’.

Wees heel concreet en laat je kind letterlijk herhalen wat jij gezegd hebt. Dit zijn sociale vaardigheden die je kind gewoon echt moet leren. Het woord vaardigheid zegt het al, je moet er vaardig in worden. Je moet het oefenen, je moet er beter in worden en dat gaat niet vanzelf.

Vervolgens is het belangrijk dat je het effect laat zien van wat hij zojuist gedaan heeft. ‘Kijk! Nu heb je het netjes gevraagd en nu mag je gewoon meespelen! Zie je, dat werkt hartstikke goed.’

Op deze manier kun je je kind leren hoe het anders kan, op een positieve manier.

Heb jij iets aan dit blog gehad? Deel het dan vooral met anderen.

Vond je dit interessant? En wil je hier verder mee aan de slag?

Doe dan mee aan het gratis webinar 'Het perfecte gezin bestaat niet'.

In dat webinar laat ik je precies zien hoe je ervoor zorgt dat je kind luistert, zónder dat je eerst boos moet worden of moet dreigen met straf.

Klik op deze link om je aan te melden.