Laatst kreeg ik een mail van Fréderique. Ze schreef het volgende:
‘Ik zit met een vraag die ik je graag wil voorleggen. Onze oudste zoon van 7 houdt zich regelmatig niet aan de afspraken die we met hem maken.
Hij pakt bijvoorbeeld steeds snoep, ook op de momenten dat hij weet dat het niet mag. Ook koopt hij stiekem wel eens snoep in de supermarkt. Nu mag dat best wel eens, maar dan moet hij het gewoon eerst vragen. We hebben uitgelegd waarom we het niet willen, dat het niet goed is voor je tanden etc.
We hebben samen duidelijke afspraken gemaakt over de momenten waarop hij snoep mag eten en dat hij het eerst moet vragen, voordat hij een snoepje mag pakken. Hij heeft zelf mogen meedenken over die regels en hij is akkoord gegaan met die afspraken. Maar in de praktijk komt het er op neer dat hij zich er niet aan houdt.
Als ik boven ben, dan pakt hij stiekem snoep uit de kast. Dat wil ik gewoon niet. Als we er dan over praten, belooft hij beterschap, maar het duurt vaak maar eventjes. Ik weet het, het gaat maar om iets kleins, maar ik vind het belangrijk dat hij eerlijk is en wil daar graag het gesprek over aangaan.
Mijn man vindt me te soft en vindt dat we maar eens wat strengere maatregelen moeten nemen en ons kind straf moeten geven voor dit gedrag. Hoe kunnen we hier het beste mee omgaan?’
Een lastige situatie. Want je weet dat je kind de afspraken weet, maar hij houdt zich er toch niet aan. In dit geval is het een simpele afspraak, waar je kind zich bewust niet aan houdt.
Waar gaat het mis?
Van een kind van 7, mag je verwachten dat hij zich aan simpele afspraken kan houden, helemaal als jullie die afspraken samen hebben opgesteld. En natuurlijk, fouten maken hoort erbij, het mag heus wel eens misgaan. Ondeugend zijn mag ook. Een keer stiekem een snoepje pakken, doen een heleboel kinderen. Daar hoef je niet gelijk mee aan de slag, dat is niet gelijk een diepe vertrouwensbreuk, dat kan gebeuren. Maar als dat ondeugende gedrag omslaat in stiekem gedrag en achterbaksheid, dan is er wel werk aan de winkel.
Het probleem is, dat we in dit soort situaties vaak te lang meegaand zijn.
We waarschuwen, bespreken, zeggen dat als het nog eens gebeurt ze straf krijgen (maar het punt is dat we dat de volgende keer wéér zeggen, waardoor het feitelijk zelden gebeurt), we maken afspraken etc. etc. Als je kind zich niet aan de afspraak heeft gehouden, bespreken we het nog eens. En nog eens.
We herhalen de afspraken, hij belooft opnieuw het dit keer wel echt goed te gaan doen en het hele riedeltje begint weer van voren af aan. Omdat we zo graag de harmonie willen bewaren, we hopen dat het de volgende keer beter zal gaan en we rustig en geduldig willen blijven.
Het is belangrijk dat er een goede balans is tussen de verantwoording die je je kind geeft en de verantwoording die je kind aankan.
Je kunt oeverloze, ellenlange gesprekken blijven voeren, keer op keer, maar dat heeft geen zin. Je uitleg heeft hij echt wel gehoord, die hoef je niet steeds te herhalen. Einstein zei ooit: ‘Het is waanzin om steeds hetzelfde te blijven doen en dan een ander resultaat te verwachten.’
De balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid
Je kind zal moeten leren om verantwoordelijkheden te dragen.
Daarom maak je samen afspraken. Maar als blijkt dat je kind zich stelselmatig niet aan de afspraken houdt, is het blijkbaar geen goede afspraak. Op het moment dat hij de verantwoordelijkheden van de afspraak herhaaldelijk niet aankan, dan zal dat betekenen dat je hem die verantwoordelijkheden (tijdelijk) afneemt.
De vrijheid en de ruimte die je hem biedt, is dan te groot.
Hij is daar nog niet klaar voor. Daar hoef je niet boos om te worden, dat is gewoon wat het is.
Het is dus ook geen straf. Maar een gevolg van zijn gedrag. Het laat zien dat je verwachting misschien te hoog ligt en je kind daar nog niet aan toe is. Dat is dus echt iets anders dan straf (Lees ook maar eens dit blog, daar leg ik het op een andere manier uit –> Het grote misverstand over straffen).
Op het moment dat de consequentie 1 op 1 verband houdt, met het vertoonde gedrag, is het veel logischer voor je kind.
Daardoor ligt er ook meer noodzaak om dat gedrag dus te veranderen, want hij wil laten zien dat hij die verantwoordelijkheid wel aan kan. Hij wil die vrijheid terug.
In dit voorbeeld kun je er dus voor kiezen om het snoep voorlopig weg te leggen, op een plaats waar alleen jij er bij kunt. Zodat je kind het echt moet vragen. Het snoep in de kast leggen vraagt een verantwoordelijkheid van je zoon, die hij blijkbaar nog niet aankan. Dus is het een logisch gevolg dat je die verantwoordelijkheid bij je neemt, tot het moment dat hij er weer meer klaar voor is. Als het een poosje goed gaat of je kind blijft mopperen dat hij het heus wel kan, dan kun je het weer opnieuw proberen.
Dan kun je weer meer vrijheden en ruimte geven en kan je kind laten zien dat hij de verantwoording deze keer wél aankan.
Vind je dit interessant? En wil je meer leren over hoe je op een andere manier naar het gedrag van je kind kunt kijken? Zodat jij weer het gevoel hebt dat je grip hebt op het gedrag van je kind? Meld je dan aan voor de minicursus ‘Word weer de ouder die je graag wil zijn’.
